تاریخچه و مفاهیم HTTP

پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) یکی از پروتکل‌های پایه‌ای اینترنت است که برای انتقال داده‌ها در وب استفاده می‌شود. این پروتکل به مرورگرها و سرورها اجازه می‌دهد تا با هم ارتباط برقرار کنند و صفحات وب را بارگذاری کنند. در ادامه به تاریخچه و اصول این پروتکل می‌پردازیم.

تاریخچه HTTP

پروتکل HTTP در اوایل دهه 1990 توسط تیم برنرز-لی و تیم او در CERN توسعه یافت. هدف اصلی از ایجاد این پروتکل، فراهم کردن روشی برای انتقال ابرمتن‌ها (Hypertext) بود که به کاربران امکان می‌داد تا به راحتی به اطلاعات موجود در شبکه دسترسی پیدا کنند.

1. HTTP/0.9: اولین نسخه HTTP که در سال 1991 معرفی شد، بسیار ساده بود و تنها از دستور GET پشتیبانی می‌کرد. این نسخه بدون هیچ گونه فراداده (Metadata) بود و فقط قادر به درخواست و دریافت صفحه‌های HTML بود.
2. HTTP/1.0: در سال 1996، نسخه 1.0 پروتکل HTTP منتشر شد. این نسخه شامل بهبودهای زیادی از جمله معرفی فراداده‌ها، پشتیبانی از متدهای جدید مانند POST و HEAD، و امکان استفاده از MIME types برای مشخص کردن نوع محتوا بود.
3. HTTP/1.1: نسخه 1.1 که در سال 1997 معرفی شد و همچنان به طور گسترده استفاده می‌شود، بهینه‌سازی‌های زیادی را ارائه کرد. این نسخه از ارتباطات پایدار (Persistent Connections)، بهینه‌سازی در مدیریت کش (Cache Control) و چندین بهبود دیگر در عملکرد و امنیت بهره می‌برد.
4. HTTP/2: نسخه HTTP/2 که در سال 2015 معرفی شد، با هدف بهبود کارایی و کاهش تاخیرها طراحی شد. این نسخه از فشرده‌سازی هدرها، ارسال داده‌ها به صورت جریان‌ها (Streams) و تکنیک‌های پیشرفته‌تری برای مدیریت ارتباطات استفاده می‌کند.
5. HTTP/3: جدیدترین نسخه HTTP که در حال توسعه است، بر اساس پروتکل QUIC کار می‌کند. HTTP/3 تلاش دارد تا عملکرد شبکه را بیشتر بهبود بخشد و تاخیرهای ارتباطی را کاهش دهد.

اصول عملکرد HTTP

HTTP یک پروتکل مبتنی بر درخواست-پاسخ (Request-Response) است. در این مدل، یک کلاینت (معمولاً مرورگر وب) یک درخواست به سرور ارسال می‌کند و سرور پس از پردازش درخواست، یک پاسخ را ارسال می‌کند.

• URL: هر درخواست HTTP شامل یک آدرس یکتا (URL) است که مشخص کننده منبع مورد نظر است.
• متدها: HTTP از متدهای مختلفی برای انجام عملیات‌های مختلف استفاده می‌کند. مهم‌ترین متدها شامل GET (برای دریافت داده)، POST (برای ارسال داده)، PUT (برای به‌روزرسانی داده) و DELETE (برای حذف داده) هستند.
• هدرها: هدرهای HTTP اطلاعات اضافی درباره درخواست یا پاسخ فراهم می‌کنند. این هدرها شامل اطلاعاتی مانند نوع محتوا (Content-Type)، طول محتوا (Content-Length) و اطلاعات احراز هویت هستند.
• بدنه پیام: بدنه پیام (Message Body) شامل داده‌های واقعی است که باید منتقل شوند. در درخواست‌های GET معمولاً بدنه پیام وجود ندارد، اما در درخواست‌های POST بدنه پیام ممکن است شامل داده‌هایی باشد که باید به سرور ارسال شوند.

HTTP: حامل چندرسانه‌ای اینترنت

میلیاردها تصویر JPEG، صفحات HTML، فایل‌های متنی، فیلم‌های MPEG، فایل‌های صوتی WAV، اپلت‌های جاوا و بسیاری موارد دیگر روزانه از طریق اینترنت منتقل می‌شوند. HTTP عمده این اطلاعات را به سرعت، به راحتی و به طور قابل اطمینانی از سرورهای وب در سراسر جهان به مرورگرهای وب بر روی دسکتاپ کاربران انتقال می‌دهد.

با استفاده از پروتکل‌های انتقال داده‌های قابل اعتماد، HTTP تضمین می‌کند که داده‌های شما در هنگام انتقال خراب یا مخدوش نخواهند شد، حتی اگر از طرف دیگر کره زمین ارسال شده باشند. این امر برای شما به عنوان کاربر، مزیتی است زیرا می‌توانید بدون نگرانی درباره یکپارچگی اطلاعات به آنها دسترسی داشته باشید. همچنین برای شما به عنوان یک توسعه‌دهنده برنامه‌های اینترنتی خوب است، زیرا نیازی به نگرانی درباره خرابی، تکرار یا تحریف ارتباطات HTTP در حین انتقال نخواهید داشت. شما می‌توانید روی جزئیات متمایز برنامه خود تمرکز کنید بدون اینکه نگران نقص‌ها و مشکلات اینترنت باشید.

مشتریان و سرورهای وب

محتوای وب بر روی سرورهای وب ذخیره می‌شود. سرورهای وب از پروتکل HTTP استفاده می‌کنند، بنابراین اغلب به آنها سرورهای HTTP گفته می‌شود. این سرورها داده‌های اینترنت را ذخیره می‌کنند و هنگامی که توسط مشتریان HTTP درخواست می‌شود، این داده‌ها را ارائه می‌دهند. مشتریان درخواست‌های HTTP را به سرورها ارسال می‌کنند و سرورها داده‌های درخواست شده را در پاسخ‌های HTTP باز می‌گردانند. با هم، مشتریان HTTP و سرورهای HTTP اجزای اصلی شبکه جهانی وب را تشکیل می‌دهند.

احتمالاً شما هر روز از مشتریان HTTP استفاده می‌کنید. رایج‌ترین مشتری، یک مرورگر وب مانند گوگل کروم یا فایرفاکس است. مرورگرهای وب اشیاء HTTP را از سرورها درخواست می‌کنند و این اشیاء را بر روی صفحه نمایش شما نمایش می‌دهند.

منابع

سرورهای وب میزبان منابع وب هستند. یک منبع وب منبع محتوای وب است. ساده‌ترین نوع منبع وب یک فایل ثابت در سیستم فایل سرور وب است. این فایل‌ها می‌توانند حاوی هر چیزی باشند: ممکن است فایل‌های متنی، فایل‌های HTML، فایل‌های مایکروسافت ورد، فایل‌های Adobe Acrobat، فایل‌های تصویری JPEG، فایل‌های فیلم AVI یا هر فرمتی دیگری باشند که بتوانید تصور کنید.

با این حال، منابع لازم نیست فایل‌های ثابت باشند. منابع می‌توانند برنامه‌های نرم‌افزاری نیز باشند که محتوا را به صورت داینامیک و بر اساس درخواست شما تولید می‌کنند. این منابع محتوای داینامیک می‌توانند بر اساس هویت شما، اطلاعاتی که درخواست کرده‌اید یا زمان روز محتوا را تولید کنند. آنها می‌توانند یک تصویر زنده از یک دوربین نشان دهند، به شما اجازه دهند سهام معامله کنید، در پایگاه‌های داده املاک و مستغلات جستجو کنید یا هدایا از فروشگاه‌های آنلاین خریداری کنید.

پروتکل HTTP یکی از اصلی‌ترین پروتکل‌های استفاده شده در وب است که با گذشت زمان تکامل یافته و بهبودهای زیادی در عملکرد و امنیت داشته است. از نسخه‌های اولیه تا نسخه‌های پیشرفته‌تر مانند HTTP/2 و HTTP/3، هر کدام به نحوی تلاش کرده‌اند تا نیازهای روزافزون اینترنت را پاسخگو باشند. با توجه به توسعه مداوم و بهبودهای مستمر، انتظار می‌رود که HTTP همچنان به عنوان یک پروتکل حیاتی در اینترنت باقی بماند.