Git به‌عنوان یک سیستم کنترل نسخه (Version Control System)
Chapter 1: Git as a Version Control System
وقتی پروژه‌های نرم‌افزاری کوچک هستند، مدیریت فایل‌ها کار سختی نیست. اما تصور کنید روی یک پروژه‌ی بزرگ با تعداد زیادی توسعه‌دهنده کار می‌کنید؛ تغییرات مداوم روی کدها، نیاز به بازگشت به نسخه‌های قدیمی، یا حتی بررسی اینکه چه کسی چه تغییری ایجاد کرده است. اینجا دقیقاً همان جایی است که Git وارد می‌شود. در این مقاله، می‌خواهیم از ابتدا بررسی کنیم که چرا اصلاً به سیستمی مثل Git و سرویس‌هایی مثل GitHub نیاز داریم.
مشکل اصلی بدون Git
وقتی ابزار کنترل نسخه وجود نداشته باشد، تیم‌های نرم‌افزاری معمولاً با این چالش‌ها روبه‌رو می‌شوند:
-
از دست رفتن تغییرات: اگر دو نفر روی یک فایل کار کنند و همزمان ذخیره‌سازی کنند، تغییرات یکی از افراد از بین می‌رود.
-
مدیریت نسخه‌ها به‌صورت دستی: توسعه‌دهندگان مجبورند فایل‌هایی مثل
project_v1,project_final,project_final_finalایجاد کنند. این کار به‌مرور بی‌نظم و وقت‌گیر می‌شود. -
عدم امکان بازگشت به گذشته: اگر تغییر اشتباهی انجام شود، برگرداندن پروژه به حالت قبلی تقریباً غیرممکن یا بسیار سخت خواهد بود.
-
مشکل همکاری تیمی: هماهنگی بین اعضا سخت می‌شود و هر بار باید فایل‌ها به‌صورت دستی به اشتراک گذاشته شوند.
Git چیست و چه می‌کند؟
Git یک سیستم کنترل نسخه توزیع‌شده (Distributed Version Control System) است که به تیم‌ها و توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تغییرات کد را ذخیره، مدیریت و ردیابی کنند.
ویژگی‌های کلیدی Git:
-
ذخیره تاریخچه تغییرات: تمام تغییرات پروژه در یک مخزن (Repository) نگهداری می‌شود.
-
امکان بازگشت به نسخه‌های قبلی: هر Commit مانند یک اسنپ‌شات از پروژه است.
-
کار گروهی راحت‌تر: چندین نفر می‌توانند همزمان روی یک پروژه کار کنند بدون اینکه تغییرات یکدیگر را از بین ببرند.
-
Branching و Merging: توسعه‌دهندگان می‌توانند ویژگی‌های جدید را در شاخه‌های جداگانه توسعه دهند و بعد به شاخه اصلی ادغام کنند.
GitHub چیست و چه نقشی دارد؟
اگر Git را یک موتور بدانیم، GitHub جاده‌ای است که این موتور روی آن حرکت می‌کند.
-
Git روی سیستم شخصی شما کار می‌کند و تغییرات را ذخیره می‌کند.
-
GitHub یک پلتفرم آنلاین است که به شما اجازه می‌دهد مخازن Git خود را روی سرورهای ابری قرار دهید و با تیم خود به‌صورت توزیع‌شده کار کنید.
مزایای GitHub:
-
همکاری آسان با توسعه‌دهندگان در سراسر دنیا.
-
مدیریت Pull Request و بررسی کدها.
-
ابزارهای جانبی مثل Issues، Wiki و CI/CD.
چرا Git بهترین انتخاب است؟
سیستم‌های کنترل نسخه دیگری هم وجود دارند (مثل SVN یا Mercurial)، اما Git محبوب‌ترین و پرکاربردترین است. دلایل:
-
سرعت بالا در مدیریت تغییرات.
-
معماری توزیع‌شده که باعث می‌شود حتی بدون اینترنت هم بتوانید کار کنید.
-
انعطاف‌پذیری بالا در Branching و Merging.
-
پشتیبانی گسترده و جامعه‌ی بزرگ (به لطف GitHub، GitLab و Bitbucket).
کاربرد Git در پروژه‌های واقعی
-
تیم‌های استارتاپی برای هماهنگی بهتر بین اعضا.
-
پروژه‌های متن‌باز (Open Source) که هزاران توسعه‌دهنده در آن مشارکت می‌کنند.
-
شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری برای مدیریت هزاران خط کد و ده‌ها تیم توسعه.
Git یک ابزار ضروری برای هر توسعه‌دهنده است. بدون آن، مدیریت پروژه‌های نرم‌افزاری تقریباً غیرممکن می‌شود. درک اینکه چرا Git وجود دارد و چه مشکلی را حل می‌کند، اولین قدم برای یادگیری آن است.
در فصل بعد (Chapter 2: Git Architecture) به معماری Git و نحوه‌ی کارکرد داخلی آن می‌پردازیم.
