آدرس‌دهی IPv6 (IPv6 Addressing) – روز 27

قبل از این مقاله بهتره “آدرس‌دهی IPv4 (IPv4 Addressing)” رو مطالعه کنید، در اوایل دهه 1990، کارگروه مهندسی اینترنت (IETF) به دلیل کمبود آدرس‌های IPv4 به دنبال جایگزینی برای این پروتکل بود. این تحقیقات منجر به توسعه‌ی IPv6 شد. در این بخش، تمرکز بر روی ساختار IPv6، روش‌های مختلف پیاده‌سازی آن، سابنتینگ و پیکربندی خودکار آدرس‌ها خواهد بود.

نکته:
در روترهای سیسکو، امکان اجرای پیکربندی دوگانه (Dual-Stack) برای اجرای هم‌زمان IPv4 و IPv6 وجود دارد.

مزایا و ویژگی‌های IPv6 (Overview and Benefits of IPv6)

1. فضای گسترده آدرس‌دهی (Extended Address Space)

• IPv6 دارای آدرس 128 بیتی است.
• فضای آدرس‌دهی شامل 340 تریلیون تریلیون تریلیون آدرس است.

2. پیکربندی خودکار آدرس (Stateless Address Autoconfiguration)

• دستگاه‌ها می‌توانند به‌صورت خودکار آدرس IPv6 خود را تولید کنند.
• IPv6 از پیکربندی خودکار مبتنی بر DHCPv6 نیز پشتیبانی می‌کند.

3. حذف نیاز به NAT/PAT

• در IPv6، هر دستگاه می‌تواند یک آدرس عمومی داشته باشد و نیازی به ترجمه‌ی آدرس (NAT) نیست.
• NAT64 به‌عنوان راهکاری برای سازگاری با IPv4 استفاده می‌شود.

4. هدر ساده‌تر (Simpler Header)

• هدر IPv6 نسبت به IPv4 بهینه‌تر شده است.
• عدم نیاز به چک‌سام (Checksum Processing)
• افزایش بهره‌وری روترها در مسیریابی

5. امنیت و تحرک‌پذیری (Mobility and Security)

• پشتیبانی بومی از IPsec
• امکان تحرک‌پذیری بهتر برای دستگاه‌های متحرک

6. استراتژی‌های مهاجرت (Transition Strategies)

• پیکربندی دوگانه (Dual-Stack) برای اجرای هم‌زمان IPv4 و IPv6
• استفاده از تونلینگ (Tunneling) برای عبور بسته‌های IPv6 از شبکه‌های مبتنی بر IPv4

---

مقایسه IPv4 و IPv6

ویژگی	IPv4	IPv6
طول آدرس	32 بیت	128 بیت
تعداد آدرس‌های ممکن	2³² (4.3 میلیارد)	2¹²⁸ (340 تریلیون تریلیون تریلیون)
پیکربندی خودکار	نیازمند DHCP	پشتیبانی از Stateless و Stateful DHCPv6
NAT/PAT	بسیار رایج برای کاهش استفاده از آدرس‌های عمومی	دیگر نیازی به NAT نیست
امنیت داخلی	پشتیبانی از IPsec به‌صورت اختیاری	IPsec به‌صورت پیش‌فرض پشتیبانی می‌شود
سازگاری با موبایل	پشتیبانی محدود از تحرک‌پذیری	پشتیبانی بومی از Mobility

---

فرمت هدر IPv6

هدر IPv6 نسبت به IPv4 ساده‌تر و کارآمدتر شده است.

مقایسه هدر IPv4 و IPv6

هدر IPv4 شامل فیلدهای متعددی بود، اما در IPv6 برخی از آن‌ها حذف یا ساده‌سازی شده‌اند.
در IPv6 دیگر خبری از:

• چک‌سام (Checksum)
• Fragmentation در هدر اصلی
• فیلد Time To Live (TTL) → به Hop Limit تغییر کرده است.

ساختار هدر IPv6

فیلد	توضیح
Version	مشخص‌کننده نسخه پروتکل (عدد 6)
Traffic Class	دسته‌بندی ترافیک برای اولویت‌بندی بسته‌ها
Flow Label	شناسایی جریان‌های ارتباطی برای بهینه‌سازی پردازش بسته‌ها
Payload Length	مشخص‌کننده طول داده‌ی بسته
Next Header	تعیین پروتکل لایه‌ی بالا (TCP، UDP و …)
Hop Limit	جایگزین TTL، تعداد هاپ‌های مجاز بسته
Source Address	آدرس مبدأ بسته
Destination Address	آدرس مقصد بسته

---

انواع آدرس‌های IPv6 (IPv6 Address Types)

IPv4 دارای سه نوع آدرس (Unicast، Multicast، Broadcast) بود، اما IPv6 دیگر از Broadcast استفاده نمی‌کند و به‌جای آن از Anycast بهره می‌برد.

1. آدرس Unicast

• برای ارسال داده به یک دستگاه خاص در شبکه استفاده می‌شود.
• انواع Unicast:
  • Global Unicast (2000::/3) → مشابه آدرس عمومی IPv4 برای مسیریابی جهانی
  • Link-Local (FE80::/10) → قابل‌استفاده فقط در لینک محلی
  • Loopback (::1) → معادل 127.0.0.1 در IPv4
  • Unique Local (FC00::/7) → جایگزین آدرس‌های خصوصی IPv4
  • Embedded IPv4 (::FFFF:192.168.1.1) → برای سازگاری با IPv4

2. آدرس Multicast

• برای ارسال هم‌زمان داده به گروهی از دستگاه‌ها استفاده می‌شود.
• آدرس‌های Multicast با FF00::/8 شروع می‌شوند.
• انواع Multicast:
  • Solicited Node (FF02::1:FFXX:XXXX) → جایگزین ARP در IPv6
  • Assigned Multicast (FF00::/8) → مشابه آدرس‌های چندپخشی در IPv4

3. آدرس Anycast

• به نزدیک‌ترین دستگاه (از نظر مسیریابی) ارسال می‌شود.
• برای تخصیص چندین دستگاه به یک آدرس واحد کاربرد دارد.

آدرس یکتای IPv6 (Unicast Address in IPv6)

1. آدرس Unicast در IPv6

• Unicast در IPv6 مشابه IPv4 است و یک آدرس یکتا را برای یک دستگاه مشخص در شبکه تعیین می‌کند.
• تمام آدرس‌های مبدا در IPv6 باید Unicast باشند.
• برخلاف Multicast و Anycast، این نوع آدرس دستگاه خاصی را مشخص می‌کند.

---

آدرس یکتای جهانی (Global Unicast Address – GUA)

IPv6 دارای یک فرمت سلسله‌مراتبی است که امکان تجمیع آدرس‌دهی را تا سطح ISP فراهم می‌کند.
آدرس‌های Global Unicast یکتا بوده و در اینترنت قابل مسیریابی هستند.
GUA مشابه آدرس‌های عمومی (Public) در IPv4 است.

ساختار آدرس Global Unicast

یک آدرس Global Unicast از 3 بخش تشکیل شده است:

1. Global Routing Prefix (48 بیت) → توسط IANA و ISPها مدیریت می‌شود.
2. Subnet ID (16 بیت) → برای تقسیم‌بندی داخل شبکه سازمانی.
3. Interface ID (64 بیت) → برای شناسایی دستگاه‌های خاص.

فرمول 3-1-4 برای حفظ ساختار آدرس Global Unicast

2001 : 0DB8 : AAAA : 1111 : 0000 : 0000 : 0000 : 0001

بخش	توضیح	طول (بیت)
Global Routing Prefix	توسط IANA و ISP مدیریت می‌شود	48 بیت (3 هگزا)
Subnet ID	توسط سازمان برای سابنت‌بندی داخلی استفاده می‌شود	16 بیت (1 هگزا)
Interface ID	شماره یکتای دستگاه در سابنت	64 بیت (4 هگزا)

بازه‌ی آدرس‌های Global Unicast از 2000::/3 شروع می‌شود.
این محدوده بزرگ‌ترین دسته از آدرس‌های IPv6 تخصیص‌یافته است.

---

تخصیص فضای آدرس‌دهی IPv6

IANA آدرس‌های IPv6 را به 5 مرکز ثبت منطقه‌ای (RIR) اختصاص می‌دهد:

• محدوده 2000::/3 برای آدرس‌های Global Unicast رزرو شده است.
• هر RIR بلوک‌های /23 یا کوچکتر دریافت می‌کند.
• ISPها معمولاً بلوک‌های /32 دریافت می‌کنند و آن‌ها را بین مشتریان تقسیم می‌کنند.
• شرکت‌ها معمولاً بلوک‌های /48 دریافت می‌کنند که می‌توانند آن را در داخل سازمان به /64 و کوچکتر سابنت کنند.

Prefix	اختصاص داده شده به
/23	RIR (Regional Internet Registries)
/32	ISP (Internet Service Providers)
/48	سایت‌های سازمانی
/56	سازمان‌های کوچک‌تر یا کاربران خانگی
/64	سابنت‌های داخلی و اینترفیس‌های شبکه

---

روش‌های پیکربندی آدرس Global Unicast

در IPv6، یک اینترفیس می‌تواند چندین آدرس Global Unicast داشته باشد.
این آدرس می‌تواند به‌صورت دستی یا داینامیک پیکربندی شود.

روش‌های پیکربندی آدرس GUA در IPv6

1. روش دستی (Manual)

• Static → آدرس به‌صورت دستی روی اینترفیس تنظیم می‌شود.
• EUI-64 → آدرس از طریق آدرس MAC دستگاه تولید می‌شود.
• IPv6 Unnumbered → یک اینترفیس می‌تواند آدرس IPv6 اینترفیس دیگری را دریافت کند.

2. روش داینامیک (Dynamic)

• Stateless Address Autoconfiguration (SLAAC) → دستگاه به‌طور خودکار آدرس IPv6 را تولید می‌کند.
• DHCPv6 → آدرس از یک سرور DHCPv6 دریافت می‌شود.

جدول روش‌های پیکربندی آدرس Global Unicast

نوع پیکربندی	توضیح
Static	آدرس و پیشوند به‌صورت دستی تنظیم می‌شوند.
EUI-64	آدرس از طریق آدرس MAC دستگاه تولید می‌شود.
IPv6 Unnumbered	اینترفیس آدرس IPv6 دیگری را به ارث می‌برد.
SLAAC	آدرس به‌طور خودکار از طریق RA (Router Advertisement) تعیین می‌شود.
DHCPv6	دستگاه آدرس خود را از یک DHCPv6 Server دریافت می‌کند.

---

انواع آدرس‌های خاص در IPv6 (Special IPv6 Addresses)

1. آدرس Link-Local در IPv6 (Link-Local Address)

آدرس‌های Link-Local نوعی Unicast Address هستند که فقط در یک لینک واحد معتبرند و نمی‌توانند در سطح اینترنت یا بین شبکه‌های مختلف مسیریابی شوند.
تمام دستگاه‌های IPv6 باید یک آدرس Link-Local داشته باشند حتی اگر آدرس Global Unicast نداشته باشند.

ویژگی‌های آدرس Link-Local

• برای برقراری ارتباط در یک لینک بدون نیاز به آدرس‌دهی جهانی استفاده می‌شود.
• همیشه از پیشوند FE80::/10 استفاده می‌کنند.
• در روترها و دستگاه‌های شبکه برای پیکربندی خودکار همسایه‌ها و پروتکل‌هایی مانند OSPFv3 استفاده می‌شود.

روش‌های ایجاد آدرس Link-Local

1. تولید خودکار با EUI-64 (بر اساس آدرس MAC)
2. تولید تصادفی توسط سیستم‌عامل
3. پیکربندی دستی توسط مدیر شبکه

بازه آدرس‌های Link-Local

نوع آدرس	بازه هگزادسیمال	بازه دودویی
Link-Local Unicast	FE80::/10 تا FEBF::/10	1111 1110 10 000000 تا 1111 1110 11 111111

---

2. آدرس Loopback در IPv6 (Loopback Address)

آدرس ::1 مشابه 127.0.0.1 در IPv4 است و برای تست استک TCP/IP در دستگاه محلی استفاده می‌شود.
این آدرس در هیچ اینترفیسی تنظیم نمی‌شود و قابل مسیریابی نیست.

---

3. آدرس نامشخص (Unspecified Address)

• آدرس :: (همه بیت‌ها 0) به عنوان آدرس نامشخص استفاده می‌شود.
• برای نشان دادن اینکه دستگاه هنوز آدرسی ندارد به کار می‌رود.
• در مراحل پیکربندی اولیه شبکه و پروتکل‌های کشف آدرس (DAD – Duplicate Address Detection) استفاده می‌شود.

---

4. آدرس‌های Unique Local (ULA)

آدرس‌های Unique Local مشابه آدرس‌های خصوصی در IPv4 (مثل 192.168.0.0/16) هستند، اما به صورت سراسری یکتا تولید می‌شوند.

ویژگی‌های ULA

• برای ارتباطات داخلی سازمانی استفاده می‌شود.
• آدرس‌های ULA در سطح اینترنت قابل مسیریابی نیستند.
• از پیشوند FC00::/7 استفاده می‌کنند.
• دارای یک شناسه تصادفی (Global ID) برای جلوگیری از هم‌پوشانی آدرس‌ها هستند.

ساختار آدرس ULA

بخش	توضیح	طول (بیت)
Prefix (FC00::/7)	نشان‌دهنده‌ی ULA	7 بیت
L bit (1)	نشان‌دهنده تخصیص محلی	1 بیت
Global ID	شناسه‌ی تصادفی برای یکتایی	40 بیت
Subnet ID	مشخص‌کننده‌ی زیربخش شبکه	16 بیت
Interface ID	شناسه‌ی اینترفیس	64 بیت

---

5. آدرس‌های IPv4 Embedded

• این آدرس‌ها برای سازگاری بین IPv4 و IPv6 استفاده می‌شوند.
• شامل IPv4-Mapped IPv6 Address (::FFFF:192.168.10.10) برای انتقال داده‌های IPv4 از طریق IPv6 هستند.

فرمت IPv4-Mapped IPv6

0000:0000:0000:0000:0000:FFFF:192.168.10.10

یا در حالت فشرده شده:

::FFFF:192.168.10.10

---

آدرس‌های Multicast و Anycast در IPv6

1. آدرس Multicast در IPv6

در IPv6، Multicast یک روش ارسال است که به یک گروه از دستگاه‌ها بسته را ارسال می‌کند.
این روش معادل آدرس‌دهی Multicast در IPv4 (224.0.0.0/4) است.
تمام آدرس‌های Multicast در IPv6 با FF00::/8 شروع می‌شوند.

انواع آدرس‌های Multicast

1. Assigned Multicast → برای گروه‌های خاص پروتکل‌های IPv6 اختصاص داده شده است.
2. Solicited-Node Multicast → برای مکانیسم‌های کشف همسایه (Neighbor Discovery Protocol – NDP) استفاده می‌شود.

---

2. آدرس‌های Assigned Multicast

آدرس‌های چندپخشی اختصاص داده‌شده (Assigned Multicast) در پروتکل‌های شبکه استفاده می‌شوند.
دو آدرس مهم در این دسته:

آدرس Multicast	توضیح
FF02::1 – گروه All-Nodes	همه دستگاه‌های فعال در یک لینک این پیام‌ها را دریافت می‌کنند. مشابه بروکست (Broadcast) در IPv4
FF02::2 – گروه All-Routers	همه روترهای فعال در یک لینک به این پیام‌ها گوش می‌دهند.

مثال:
یک دستگاه IPv6 می‌تواند برای کشف روتر روی لینک، یک پیام Router Solicitation (RS) را به FF02::2 ارسال کند.

---

3. آدرس‌های Solicited-Node Multicast

این آدرس‌ها به‌طور خودکار برای هر آدرس Unicast در IPv6 ایجاد می‌شوند.
این روش جایگزین ARP در IPv6 است و برای کشف همسایه‌ها (NDP) استفاده می‌شود.

ویژگی	توضیح
کاربرد اصلی	حل آدرس لایه 2 و کشف آدرس‌های تکراری
مشابه ARP در IPv4	دستگاه از طریق NS (Neighbor Solicitation) به این گروه پیام ارسال می‌کند.
بازه‌ی آدرس‌ها	FF02::1:FFXX:XXXX (بخش انتهایی از آدرس Unicast گرفته می‌شود).

4. ساختار آدرس Solicited-Node Multicast

هر آدرس Solicited-Node Multicast از دو بخش تشکیل شده است:

• پیشوند ثابت: FF02:0:0:0:0:1:FF00::/104
• بخش پایانی: 24 بیت آخر از آدرس Unicast دستگاه کپی می‌شود.

مثال:
اگر دستگاهی دارای آدرس 2001:DB8:AAAA:0001::0500 باشد، آدرس Solicited-Node مربوطه خواهد بود:
FF02::1:FF00:0500

کاربردها

1. Address Resolution → جایگزین ARP برای کشف آدرس MAC دستگاه‌ها.
2. Duplicate Address Detection (DAD) → برای بررسی تکراری نبودن آدرس.

---

5. آدرس Anycast در IPv6

آدرس Anycast نوع خاصی از Unicast است که به چندین دستگاه اختصاص داده می‌شود، اما بسته‌ها فقط به “نزدیک‌ترین” دستگاه ارسال می‌شوند.

ویژگی‌های Anycast

• در مسیریابی استفاده می‌شود تا درخواست‌ها به نزدیک‌ترین سرور هدایت شوند.
• به جای ارسال به همه اعضای گروه (مانند Multicast)، فقط به یکی از دستگاه‌های Anycast ارسال می‌شود.
• هیچ تفاوتی در ساختار آن با Unicast وجود ندارد.
• معمولاً برای آدرس‌دهی سرورهای DNS، CDN، و شبکه‌های توزیع‌شده استفاده می‌شود.

مثال:
اگر سه سرور دارای آدرس 2001:db8:abcd::1 باشند، روتر بسته را به سروری که کمترین هزینه مسیریابی دارد ارسال خواهد کرد.

---

نمایش آدرس IPv6 (Representing the IPv6 Address)

آدرس‌های IPv6 از 128 بیت تشکیل شده‌اند و به‌صورت هشت گروه چهاررقمی هگزادسیمال نمایش داده می‌شوند که با کالون (:) از یکدیگر جدا شده‌اند.

مثال یک آدرس IPv6:

2340:1111:AAAA:0001:1234:5678:9ABC:DEF0

به دلیل طولانی بودن آدرس‌های IPv6، قوانینی برای ساده‌نویسی و کوتاه کردن آن‌ها وجود دارد.

---

قوانین ساده‌نویسی آدرس‌های IPv6

Rule 1: حذف صفرهای ابتدایی هر هگزا (Leading Zeros)

• صفرهای ابتدایی هر بخش را می‌توان حذف کرد.
• مثال:

  2001:0DB8:0000:0000:0001:0000:0000:0001
  

  به:

  2001:DB8:0:0:1:0:0:1
  

Rule 2: جایگزینی چندین هگزای 0000 با :: (Double Colon)

• دو یا چند گروه متوالی از صفرها را می‌توان با :: جایگزین کرد، اما فقط یک بار در یک آدرس.
• مثال:

  FE80:0000:0000:0000:0000:0000:0000:0056
  

  به:

  FE80::56
  

مثال دیگری از استفاده :: در دو مکان متفاوت:

FE00:0:0:0:0:0:0:56

دو روش معتبر برای خلاصه‌سازی:

1. FE00::0:0:56 → هگزادسیمال‌های متوالی 0000 در یک محل خلاصه شده‌اند.
2. FE00:0:0::56 → خلاصه‌سازی در محل دیگری انجام شده است.

نکته: در یک آدرس فقط یک :: مجاز است، بنابراین FE00::0::56 نامعتبر است.

---

نوشتن پیشوندهای IPv6 (Writing IPv6 Prefixes)

1. مفهوم پیشوند در IPv6

پیشوند IPv6 بخشی از آدرس است که نشان‌دهنده‌ی شبکه یا محدوده‌ی آدرس‌دهی است.
این مقدار مشابه Subnet Mask در IPv4 است.

مثال:

2001:1234:5678:9ABC:1234:5678:9ABC:1111/64

• 2001:1234:5678:9ABC::/64 → محدوده آدرس‌های شبکه را مشخص می‌کند.
• بخش باقی‌مانده در اینترفیس، به‌عنوان آدرس هاست استفاده می‌شود.

2. نحوه نوشتن پیشوندها

• بیت‌های بعد از مقدار مشخص‌شده در پیشوند، صفر می‌شوند.
• اگر پیشوند روی یک مرز هگزا (مضرب 16) قرار نگیرد، باید مقدار کامل آخرین هگزا نوشته شود.
• پیشوندها را می‌توان با همان قوانین خلاصه‌نویسی آدرس‌های IPv6 نوشت.

مثال:

2000:1234:5678:9ABC::/64

2000:1234:5678:9ABC:0000:0000:0000:0000/64

3. نمونه‌هایی از پیشوندهای IPv6

پیشوند	توضیح	نمونه نامعتبر
2000::/3	اولین 3 بیت برابر 001 هستند.	2000/3 (نباید بخش اول هگزا حذف شود)
2340:114::/26	تمام آدرس‌هایی که 26 بیت اولشان با 2340:114 مطابقت دارد.	2340:11::/26 (نباید بیت‌های مهم حذف شوند)
2340:1111::/32	تمام آدرس‌هایی که 32 بیت اولشان با 2340:1111 مطابقت دارد.	2340:1111/32 (نبود :: برای نمایش صحیح)

---

سابنتینگ در IPv6 (IPv6 Subnetting)

ساختار سابنت IPv6

سابنتینگ در IPv6 در مقایسه با IPv4 بسیار ساده‌تر است.
یک سایت معمولاً یک فضای آدرس IPv6 با پیشوند /48 دریافت می‌کند که شامل:

• 48 بیت برای Global Routing Prefix (توسط ISP تخصیص داده می‌شود)
• 16 بیت برای Subnet ID
• 64 بیت برای Interface ID (که معمولاً برای آدرس‌دهی دستگاه‌ها در نظر گرفته می‌شود)

---

1. سابنتینگ Subnet ID

برای شبکه‌های کوچک و متوسط، کافی است بیت‌های کم ارزش‌تر Subnet ID را افزایش دهید و /64 را به هر شبکه اختصاص دهید.

مثال:

2001:DB8:A:0001::/64
2001:DB8:A:0002::/64
2001:DB8:A:0003::/64
2001:DB8:A:0004::/64
2001:DB8:A:0005::/64

در شبکه‌های سازمانی بزرگ، می‌توان از تمام چهار رقم هگزادسیمال Subnet ID برای طراحی یک ساختار سلسله‌مراتبی ساده و مؤثر استفاده کرد.

---

2. سابنتینگ داخل Interface ID

اگر نیاز به سابنت‌های کوچک‌تر از /64 داشته باشید، باید از بخش Interface ID نیز برای سابنتینگ استفاده کنید.
بهترین روش سابنتینگ در مرز Nibble (4 بیت یا یک رقم هگزادسیمال) است.

مثال:
با قرض گرفتن 4 بیت اول از Interface ID در آدرس 2001:DB8:A:1::/64، به 16 سابنت /68 می‌رسیم:

2001:DB8:A:1:0000::/68
2001:DB8:A:1:1000::/68
2001:DB8:A:1:2000::/68
...
2001:DB8:A:1:F000::/68

---

مفهوم EUI-64 در IPv6 (EUI-64 Concept)

EUI-64 مخفف Extended Unique Identifier 64-bit است که برای پیکربندی خودکار آدرس‌های IPv6 استفاده می‌شود.
این روش به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به DHCP، به‌طور خودکار یک آدرس IPv6 یکتا تولید کنند.

در IPv6، نیمه دوم آدرس (64 بیت آخر) به عنوان Interface ID شناخته می‌شود.
EUI-64 با استفاده از آدرس MAC دستگاه، یک مقدار 64 بیتی تولید می‌کند.

---

مراحل ساخت آدرس Interface ID با استفاده از EUI-64

1. دریافت آدرس MAC 48 بیتی دستگاه
   • مثال:

     0034:5678:9ABC
     

2. تقسیم آدرس MAC به دو نیمه‌ی 24 بیتی

   0034:56  و  78:9ABC
   

3. درج مقدار ثابت FFFE بین دو نیمه MAC

   0034:56FF:FE78:9ABC
   

4. تغییر بیت هفتم اولین بایت از چپ
   • در این مثال، مقدار 00 به باینری 00000000 تبدیل می‌شود.
   • بیت هفتم (از سمت چپ) از 0 به 1 تغییر می‌کند:
     00000010 (معادل هگزادسیمال 02).
   • نتیجه:

     0234:56FF:FE78:9ABC
     

---

ساختار آدرس IPv6 با EUI-64

یک آدرس کامل IPv6 شامل موارد زیر است:

[ 48 بیت Prefix ] : [ 16 بیت Subnet ID ] : [ 64 بیت Interface ID ]

مثال:

2001:DB8:A:B:0234:56FF:FE78:9ABC

نکته: استفاده از EUI-64 باعث یکتایی آدرس‌ها در سطح شبکه می‌شود، اما به دلیل حفظ آدرس MAC درون Interface ID، این روش ممکن است برای حفظ حریم خصوصی مناسب نباشد.

پیکربندی خودکار بدون حالت در IPv6 (Stateless Address Autoconfiguration – SLAAC)

IPv6 دو روش برای پیکربندی خودکار پویا ارائه می‌دهد:

1. SLAAC (Stateless Address Autoconfiguration)
   • دستگاه پیشوند /64 را از روتر از طریق پروتکل NDP دریافت می‌کند.
   • سپس بقیه‌ی آدرس را با استفاده از روش EUI-64 محاسبه می‌کند.
   • بدون نیاز به سرور DHCP، دستگاه‌ها به‌طور خودکار یک آدرس IPv6 تنظیم می‌کنند.
2. DHCPv6
   • مانند DHCP در IPv4، اما برای IPv6 طراحی شده است.
   • می‌تواند علاوه بر آدرس IP، سایر اطلاعات مانند DNS را نیز ارائه دهد.

---

مراحل پیکربندی SLAAC

SLAAC از پروتکل کشف همسایه (NDP – Neighbor Discovery Protocol) برای تخصیص آدرس IPv6 استفاده می‌کند.

مراحل اصلی:

1. دستگاه کلاینت یک پیام Router Solicitation (RS) به آدرس Multicast FF02::2 ارسال می‌کند.
2. روتر با ارسال Router Advertisement (RA) پیشوند /64 را در اختیار کلاینت قرار می‌دهد.
3. دستگاه کلاینت با استفاده از روش EUI-64 یا یک مقدار تصادفی، Interface ID خود را ایجاد می‌کند.
4. کلاینت بررسی می‌کند که آدرس یکتا است (Duplicate Address Detection - DAD).

---

مهاجرت به IPv6 (Migration to IPv6)

دو استراتژی اصلی برای انتقال از IPv4 به IPv6 استفاده می‌شود:

1. Dual-Stacking

• دستگاه‌ها به‌طور هم‌زمان هم IPv4 و هم IPv6 را اجرا می‌کنند.
• روشی ترجیحی و ساده برای پشتیبانی از هر دو پروتکل است.
• راهکار پیشنهادی برای مهاجرت تدریجی به IPv6.

2. Tunneling

• بسته‌های IPv6 درون بسته‌های IPv4 کپسوله شده و منتقل می‌شوند.
• برای زمانی مفید است که یک شبکه‌ی IPv6 باید از میان یک شبکه‌ی IPv4 عبور کند.